تخریب بلای جان جامعه ما شده است

همدان پرس؛ دکترای علوم سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان گفت: مبحث نقد و مقوله تخریب از جمله مباحث مهمی هستند که این روزها هم بیشتر در رسانه ها دیده می شوند و مورد توجه قرار دارند.

دکتر حسن رحیمی روشن در توضیح مرز میان نقد و تخریب در کشور گفت: گاهی دانسته یا ندانسته و خواه ناخواه، جای نقد و تخریب عوض می شود. نقد همان طور که از اسمش پیداست نقاط قوت و ضعف ها را بررسی می کند و هدف آن هم نقد عملکرد فرد یا سازمان است و نه نقد شخصیت و زندگی خصوصی فرد. هدف از نقد هم اصلاح امور است و این کار را با مشخص کردن ضعف ها و قوت ها عملی می کند.

رحیمی روشن با اشاره به اینکه تخریب، نقطه مقابل نقد است اضافه کرد: تخریب، درست برعکس نقد، جایگاه حقیقی و حقوقی فرد نقد شونده را باهم در هم می آمیزد. زندگی خصوصی فرد را زیر ذره بین می برد و به جای اینکه عملکرد کاری و سازمانی شخص را زیر نظر بگیرد، شخصیت حقیقی و زندگی خصوصی وی را در نظر می گیرد و کنکاش می کند.

وی افزود: شرع مقدس اسلام هم قطعا تخریب شخصیت افراد را نمی پذیرد و آن را چه از نظر اخلاقی و چه از نظر دینی رد می کند.

وقتی منتقد، منافع فردی را به منافع ملی ترجیح می دهد
دکترای علوم سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان در پاسخ به این سئوال که چرا گاهی در کشور ما نقد جای تخریب را می گیرد به خبرنگار ما گفت: در رابطه با اینکه چرا ما به جای نقد، دست به تخریب می زنیم سه مساله مهم مطرح است:

اولین مساله، دخیل بودن فرهنگ سیاسی در این موضوع است. یعنی اینکه ما متاسفانه گاهی مواقع مواضع و منافع شخصی خود را بر مواضع و منافع ملی ترجیح می دهیم. یعنی اولویت را به مسائل فردی می دهیم. در این صورت انتقادهایی که وارد می کنیم، رویکرد مغرضانه پیدا کرده و بیشتر جنبه شخصی پیدا می کند. در واقع نقادی منصفانه را با تخریب غیرمنصفانه اشتباه می گیریم و فکر می کنیم که در نقش یک منتقد، حتما باید ساز مخالف بزنیم. نکته دیگر هم اینکه گاهی ممکن است منتقد نیت و هدف خیر و درستی از نقد داشته باشد اما، راه و روش صحیح نقد کردن را بلد نباشد.

ما راه درست استفاده از آزادی را بلد نیستیم
دکتر رحیمی روشن با اشاره به این نکته که مساله بعدی به سابقه تاریخی کشور و ملت ما برمی گردد تصریح کرد: ما در دوران قبل از انقلاب کشور استبداد زده ای بودیم. مردم ما حق انتخاب و انتقاد نداشتند و اصولا راه انتقاد و حرف زدن را یاد نگرفتند. به دلیل همین ضعف، گاهی هم که فرصتی برای نقد پیش می آمد روش نقد تخریبی را در پیش می گرفتند.

وی ادامه داد: به عبارت دیگر می توان گفت متاسفانه ما راه درست استفاده از آزادی را بلد نیستیم. یعنی فرهنگ استفاده از آزادی را نداریم. به همین دلیل که نمی توانیم از آزادی درست و اصولی بهره ببریم، در نتیجه این رویه اشتباه ما منجر به سوء استفاده از آن می شود که نهایتا منجر به تخریب افراد می شود که نتیجه آن هم رواج هرج و مرج در جامعه است.

وی تصریح کرد: اگر بخواهیم یک جمع بندی در مورد مطالبی که ارائه شد داشته باشیم باید بگوییم که به طور کلی سه دلیل "شخصی، فرهنگی و تاریخی" باعث وقوع یک چنین رویکردی می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا در رابطه با گروه هایی که این پروژه های تخریبی را دنبال می کنند خاطرنشان کرد: ممکن از ما نتوانیم نام یا شناسنامه خاص و مشخصی را پشت این تخریب ها ذکر کنیم. لذا ناچار از این هستیم که رجوع کنیم به مطالبی که در سطور بالا بیان کردیم. افرادی که البته عمده آنها ممکن است دلسوز نظام و انقلاب باشند دارای برخی اهداف باندی و جناحی هستند.

تخریب هایی که صورت می گیرد هدفمند است
دکتر رحیمی روشن با تاکید بر اینکه بخشی از افرادی که دست به تخریب در جامعه می زنند قطعا اهداف شخصی و مغرضانه دارند ادامه داد: این رویکرد شامل همه گروه ها و احزاب و جناح ها می شود و یک مساله کلی است. نکته اصلی اینکه ما ممکن است در همه گروه های شناخته شده کشور همه این سه گروهی که به دلایل فرهنگی، شخصی و تاریخی دست به نقد و تخریب می زنند را داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه وقتی ما داریم در یک نظام مردم سالاری و دینی زندگی می کنیم، نمی شود توقع داشت که کسی نقد نکند افزود: ما نباید هر انتقادی را با انگ تخریب خفه کنیم. این رویه هم قطعا اشتباه است. از اصول مردم سالاری دینی این است که اکثریت حکومت می کنند و اقلیت حق نقد و انتقاد دارند.

جای خالی شناسنامه و امضاء مشخص در پای نقدها خالیست!
وی در پاسخ به این سئوال که چرا همیشه امضای یک گروه شناسنامه دار در پای نقد ها خالی است عنوان کرد: اصولا شناسنامه یعنی معرف؛ یعنی نام و نشان از خود بر جای گذاشتن؛ دلیل عمده این مساله این می تواند باشد که فرد منتقد، به حرفی که می زند از لحاظ منطقی باور نداشته باشد. چون اگر باور داشته باشد که دیگر نام و نشان خود را پای مطلب پنهان نمی کند!

دکتر رحیمی روشن ادامه داد: اشاره می کنم به همان ضرب المثل معروف که می گوید: "کی بود کی بود؟ من نبودم!" که اشاره ای مستقیم دارد به همین مساله و راه فراری است برای این گروه از منتقدان تخریبگر!

وی با توجه به این نکته که البته برخی نقدها هم شناسنامه دارند و از رویکرد افراد نقد شونده هم باکی ندارند اضافه کرد: این گروه از منتقدین کلا حساب شان جداست و اصلا از اینکه مورد پرسش و بازخواست قرار بگیرند ترسی ندارند. دلیل دیگر هم این می تواند باشد که ممکن است برخی منتقدین، نقدی وارد و منطقی به موضوعات و افرادی هم داشته باشند و به حرف های که می زنند هم باور داشته باشند اما، از واکنش تند نقد شوندگان بترسند که برای مثال موقعیت اجتماعی یا شغلی شان به خطر بیفتد. به همین خاطر است که ترجیح می دهند نقدشان را بدون اسم و شناسنامه مطرح کنند.

وی با اشاره به اینکه ویژگی های سه گانه (شخصی، فرهنگی و تاریخی) مشترکا در بین مسئولین و نقد شوندگان هم وجود دارد اظهار کرد: این مساله مهمترین دلیل پنهان کردن اسم و امضاء در پای نقدشان است. در واقع از واکنش نقد شوندگان می ترسند.

همه جناح های فعال سیاسی مسائل پشت پرده دارند
رحیمی روشن در مورد اینکه گروه های بی نام و نشانی که پروژه های تخریب را دنبال می کنند از کجا پشتیبانی می شوند، گفت: جامعه دارای لایه های مختلف و متفاوتی است. ما گروه های ناشناخته و شناخته شده بسیاری داریم که نمی توانیم خیلی صریح و روشن بگوییم که یک مرکز مشخص و معلومی دارد این پروژه ها را دنبال و مدیریت می کند. در واقع اصلا امکان چنین پیگیری ای وجود ندارد.

وی با بیان اینکه برخی افراد به خاطر منافع و خواسته هایی که دارند دست به دنبال کردن این پروژه های تخریبی می زنند اظهار کرد: ما به عنوان تحلیلگر این مسائل، باید مواظب باشیم که در دامی که گاهی این منتقدین که دچار تخریب می شوند در آن گرفتار می شوند نشویم. گروهی که داریم آنها را سرزنش می کنیم. در واقع خیلی روشن نمی شود اشاره کرد به اینکه چه گروه هایی به عنوان پشتیبان این پروژه ها فعایت می کنند. چون تقریبا همه گروه های فعال در جامعه در پشت پرده خودشان چنین افراد و گروه هایی را دارند.

در برخورد با پروژه های تخریبی قوه قضایه و نهادهای امنیتی به میدان بیایند
دکترای علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینای همدان در پاسخ به ین سئوال که چرا با وجود هزینه های گزافی که این گروه های تخریبگر به کشور تحمیل می کنند برخورد مشخصی با آنها نمی شود تشریح کرد: در اینجا هم قوه قضاییه و هم نهاد های امنیتی کشور مسئولیت دارند. حالا اینکه چرا با این عملکرد ها برخورد نمی شود خودشان باید پاسخگو باشند.

وی با اشاره به این نکته که گاهی مساله اصلی پیچیدگی های خاص خودش را دارد ادامه داد: یک وقتی مساله حالت حقوقی به خودش می گیرد، آنجا دیگر بحث تناسب جرم و مجازات مطرح می شود. یعنی یک فرد مشخص باید جرم مشخصی را مرتکب بشود که بر اساس قانون بتوان او را مورد پیگرد قرار داده و مجازات کرد. بنابراین راه مبارزه با این انحرافات، بیشتر فرهنگی است تا اینکه قضایی یا امنیتی باشد. نکته مهم اینکه همگی این اقدامات در بلند مدت است که جواب می دهد.

رحیمی روشن با تاکید بر واکنش مسئولین رده بالای نظام در برابر این پروژه های تخریبی که در کشور صورت می گیرد ادامه داد: رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) در سخنرانی های خودشان همواره تذکرات لازم را در این باره داده اند. دیگر مقامات مسئول هم آنچه که در ظاهر ما می بینیم این است که راضی به این رفتارهای تخریبی در کشور نیستند. یعنی راضی نیستند که افراد و جناح ها همدیگر را تخریب کنند.

وی با اشاره به اینکه همه مسئولان ارشد نظام با این تخریب ها مخالف هستند افزود: همه مسئولان در پیام هایی که می دهند و صحبت هایی که دارند تذکرات لازم را در این باره می دهند. هرچند امیدواریم که راهکارهای قانونی در این زمینه بیشتر پیگیری و عملیاتی شوند و انشاا... جامعه به سمتی سوق پیدا کند که دیگر ما در جامعه اسلامی خودمان شاهد این عادات نابجا و رفتار های تخریبی نباشیم.

باید منتقدین مغرض را در مواجه با افکار عمومی قرار دهیم
دکتر رحیمی روش با بیان اینکه مبارزه با تخریب قطعا راهش مقابله به مثل نیست خاطرنشان کرد: تخریب را با تخریب نمی توان پاسخ داد. اصلا راهش این نیست. کما اینکه باعث ایجاد تنش بیشتر در جامعه نیز می شود.

وی سکوت مطلق را هم در رابطه با این رفتار ها راه حل صحیحی ندانست و تاکید کرد: باید سعی کنیم که با روشنگری هایی که انجام می دهیم، افراد و گروه هایی که دست به تخریب افراد و گروه ها می زنند وادار به پاسخگویی کنیم. باید آنها را در معرض افکار عمومی قرار داده تا این افراد در مواجه افکار عمومی جامعه با حرف ها و انتقادهایشان قرار بگیرند.

رحیمی روشن با تاکید بر اینکه شناسایی و معرفی منتقدانی که قصد تخریب دارند باعث مواجه مستقیم مردم با آنها شده افزود: در این صورت است که تفکرات و نقد های این افراد از طرف افکار عمومی پس زده می شود و شخص منتقد یا تخریبگر، رفته رفته منزوی شده و در نتیجه از این اقدامات تخریبی و مغرضانه خود دست بر می دارد.

رسانه ها باید قوی تر مسائل را پیگیری و اطلاع رسانی کنند
دکتر رحیمی روشن در پایان تاکید کرد: رسانه ها در این زمینه نقش بسیار مهم و سازنده ای دارند. مخصوصا رسانه ملی می تواند در قالب مناظره و جلسات تحلیلی، این مسائل را برای افکار عمومی روشن کند و با گفتن برخی حقایق موجود، به پیشبرد این امر یعنی اطلاع رسانی صحیح کمک کند. یعنی اگر رسانه منصفانه و به عنوان یک اطلاع رسان و آگاهی دهنده عمل کند و اجازه پاسخگویی به نقد شوندگان را بدهد تا از خود دفاع کنند، اینجاست که می توان گفت رسانه مسیر درست خود را در آگاهی بخشی به جامعه پیدا کرده است.

تخریب بلای جان امنیت جامعه است
استاد دانشگاه بوعلی سینا تاکید کرد: تخریب آسیب جامعه است. تخریب بلای جان امنیت جامعه است. امنیت هم فقط امنیت فیزیکی نیست. امنیت روانی هم در جامعه ای که افرادش دست به تخریب همدیگر می زنند مخدوش می شود. فراموش نکنیم که تخریب دیگران بدون دلیل مستند، خلاف اصول اساسی دین مبین اسلام بوده و در تعارض با اخلاق ملت ایران است.


---------------------------------
محمود امینی راد - ایسنا
---------------------------------