به گزارش همدان پرس؛ استان همدان با داشتن بیش از هزار و ۸۰۰ اثر تاریخی و طبیعی، جای در بین فهرست ثبت جهانی ندارد، اما این روزها شمارش معکوس برای بازدید ارزیابان یونسکو از دو کاروانسرای تاریخی تاج‌آباد و فرسفج برای ثبت جهانی آغاز شده است.
جای جای استان تاریخی همدان مملو است از آثار تاریخی و با ارزش که قدمت آن به دوره‌های مختلف می رسد، اما آنچه که در این میان مهم است حفظ و نگهداری از این ابنیه های تاریخی است که حاکی تاریخ و تمدن این سرزمین است، استان همدان بیش از ۱۸۰۰ اثر تاریخی و طبیعی دارد که افزون بر هزار اثر به ثبت ملی رسیده است، اما از بین این آثار که اغلب آنها نه تنها در کشور بلکه در دنیا بی نظیر است، هنوز اثری در فهرست جهانی جای نگرفته است.
در حال حاضر پرونده ۵۶ کاروانسرای تاریخی ایران از دوره ساسانیان تا قاجار برای ثبت جهانی کاندید است که نام دو کاروانسرای استان همدان کاروانسرای تاج‌آباد در روستای رسول آباد شهرستان بهار وکاروانسرای شاه عباسی فرسفج در شهرستان تویسرکان، نیز در این پرونده قرار دارد که ۲۹ مهر‌ماه ارزیابان یونسکو برای بازدید از کاروانسراهای استان به همدان سفر می کنند.
به گفته مسئولان و متولیان امر، اقدامات لازم برای آماده سازی این دو کاروانسرا برای حضور ارزیابان یونسکو انجام شده است.
در دل روستای تاج‌آباد( رسول آباد) شهرستان بهار، یکی از زیباترین و کمیاب‌ترین کاروانسراهای مدور در جهان قرار گرفته است، کاروانسرایی که روزی جایی برای استراحت زائران و مسافران بوده و چه خاطراتی را در دل دارد.
کاروانسرای تاج آباد که دارای معماری بی نظیر است در سال ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۸۷۲ به‌عنوان یک اثر ملی ایران، ثبت شد.
کاروانسرای تاج‌آباد هم یکی از کاروانسراهای زیبای بعد از اسلام است که در عصر صفوی در روستای تاج‌آباد همدان ساخته شده است. مردم این روستا به زبان کردی باهم صحبت می‌کنند. کاروانسرا در بخش مرکزی روستا قرار دارد، بنا در کنار جاده همدان-کرمانشاه و بر سر راه زائران کربلا قرار دارد.
کاروانسرای تاج‌آباد درواقع یک رباط بوده وبرعکس اکثر کاروانسراهای ایران که دارای پلانی مستطیل شکل هستند این کاروانسرا دارای پلان مدور است، این پلان در میان کاروانسراهای ایران بسیار کمیاب است و در منطقه غرب یکی از مهمترین کاروانسراها به شما می‌آید.
درب ورودی بنا از شرق دارای دو طاق‌نما تزئینی و نمایی مدرن است که دو لنگه درب چوبی بر روی آن قرار دارد. این قسمت محل ورود به اصطبل‌ها و حجره‌های پایین است. در جلو کاروانسرا ۲۶ حجره وجود دارد، کف حیاط کاروانسرا سنگ‌فرش است و ۲ چاه آب داخل بنا است. مصالح اصلی که در ساخت کاروانسرای تاج‌آباد از آن استفاده شده، آجر قرمز و ساروج است.
درب ورودی کاروانسرای تاج آباد، از شرق دارای دو طاق‌نما تزئینی و نمایی مدرن است که دو لنگه درب چوبی بر روی آن قرار دارد. این قسمت محل ورود به اصطبل‌ها و حجره‌های پایین است.
کاروانسرای فرسفج واقع در تویسرکان است،کاروانسرای شاه عباسی «فرسفج» یکی از بناهای ارزشمند و تاریخی شهرستان تویسرکان و متعلق به دوران صفویه است. این بنا در میان طبیعت زیبای دشت قلقلرود و شهر فرسفج قرار گرفته و در دل خود قصه سفرها و مسافران بسیاری را ثبت کرده است.
شاه عباس صفوی برای ایجاد امنیت، ارائه خدمات رفاهی مرتبط با سفر و توسعه تجارت دستور به ساخت تعداد زیادی کاروانسرا در بیشتر نقاط کشور داد و کاروانسرای فرسفج نیز یکی از آنها بود.
کاروانسرای شاه عباسی فرسفج در ۲۳ کیلومتری مسیر تویسرکان به کنگاور و در حاشیه این جاده و در مجاورت شهر فعلی فرسفج واقع شده و در واقع محل استراحت کاروان‌ها و مسافرانی بوده که به قصد تجارت و سیاحت به غرب کشور و زیارت عتبات عالیات به عراق سفر می‌کردند.
این بنا به شماره ۱۹۷۰ و در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است و وجود برج و باروهایی در چهار گوشه آن که بنا به ملاحظات امنیتی احداث شده بودند مهمترین ویژگی آن به شمار می‌رود.
علی مالمیر، مدیر کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان همدان با اشاره به آماده سازی شرایط لازم برای بازدید ارزیابان از کاروانسراهای کاندید ثبت جهانی در استان همدان، گفت: این دو کاروانسرا در صورت ثبت جهانی تبدیل به دو اثر ماندگار و تاریخی در عرصه جهانی خواهند شد.
معاون میراث فرهنگی، اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان در گفتگو با خبرنگار ما با بیان اینکه پرونده میراث جهانی با عنوان کاروانسراهای جهانی تدوین شده که در آن ۵۶ کاروانسرا از سراسر کشور مربوط به دوره‌های تاریخی ساسانی تا قاجار برای ثبت جهانی در نظر گرفته شده است، اظهار داشت: با توجه به این موضوع، ارزیابان یونسکو برای ثبت کاروانسراهای ایران در حال بازدید از این مراکز هستند
که در این ارتباط از کاروانسراهای استان همدان که شامل تاج‌آباد در بهار و فرسفج در تویسرکان است، بازدید می‌کنند.
سیده مریم مختار موسوی در ادامه به جایگاه کاروانسراهای ایران در تاریخ اشاره کرد و گفت: کاروانسراهای ایرانی دارای معماری خاص و بی نظیری هستند که در تعاملات ارزش بالایی داشتند.
وی به نقش کاروانسراها به عنوان مولفه‌های فرهنگی و اجتماعی نیز اشاره‌ای داشت و افزود: کاروانسراها در اعصار مختلف در آن طی شده و استمرار پیدا کرده است و از همین رو نقش مهی را در تاریخ ایفا می کنند.
معاون میراث فرهنگی تصریح کرد: در بین ۵۶ کاروانسرای کشور دو کاروانسرا در استان همدان از جمله تاج‌آباد و فرسفج جزء کاندید‌های جهانی شدن هستند.
موسوی در همین خصوص ادامه داد: این دو کاروانسرا از آثار بازمانده ازدوران صفویه هستند و این دو اثر به عنوان نخستین پرونده برای ثبت در میراث یونسکو تدوین شده‌اند و در صورت اینکه به تایید ارزیابان یونسکو برسند، گزارش نهایی آنها به مجمع این سازمان ارائه می‌شود و در آنجا تصمیم‌گیری می‌شود.
وی با بیان اینکه ثبت جهانی کاروانسرای فرسفج و تاج آباد برای استان همدان بسیار مفید است، افزود: ثبت این اثر زمینه‌ای برای جذب قابل توجهی از گردشگران داخلی و خارجی است.
معاون میراث فرهنگی استان همدان در رابطه مزایای ثبت جهانی یک اثر، تصریح کرد: وقتی اثری در فهرست جهانی قرار می‌‌گیرد، علاوه بر اینکه به لحاظ مرمت و حفاظت از پشتیبانی‌های تخصصی و علمی بهره‌مند می‌شوند، هر سال این آثار مورد پایش قرار می‌گیرند و اعتباراتی برای حفاطت و مرمت آنها از محل اعتبارات ملی و میراث جهانی تخصیص داده می‌شود.
موسوی با تاکید بر این نکته که برای ثبت جهانی کاروانسراها نحوه نگهداری اثر، مرمت‌های صورت گرفته تاکنون و چگونگی ضوابط عرصه و حریم آنها و همچنین تعهد مسوولان محلی و شهروندان بسیار حائز اهمیت است، اظهار داشت: نتیحه نهایی کارشناسان ارزیابی یونسکو در اعلام نظر نهایی بسیار تاثیرگذار است.
موسوی در نهایت عنوان کرد: نقش سازمان‌های مردم نهاد، متولیان شهری و روستایی و شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، شوراهای اسلامی شهر و روستا و فرمانداری‌ها به عنوان مدیران محلی در این زمینه مهم است بنابراین تلاش می‌شود جامعه محلی به عنوان ارکان مهم پیش قدم برای ثبت این دو کاروانسرای ارزشمند باشد.
امید می‌رود که نظر ارزیابان یونسکو در مورد دو کاروانسرای تاج‌آباد و فرسفج مثبت باشد و این دو اثر به عنوان نخستین ثبت جهانی همدان انتخاب شوند
کاروانسرای تاج‌آباد و فرسفج در چند قدمی جهانی شدن
برچسب ها: